Η Ιταλία και η Ελλάδα καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά κινδύνου εφηβικού εθισμού στα τυχερά παιχνίδια

Μια πανευρωπαϊκή έρευνα καλεί τις αρχές των κρατών-μελών να εμβαθύνουν στην κατανόηση των αλληλένδετων απειλών και των μεταβολών που προκαλεί ο τζόγος στις συμπεριφορές των εφήβων, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες κάθε χώρας.

👉 Δείτε τα live νομιμα καζινο στο ιντερνετ

Οι ευρωπαϊκές αρχές και οι οργανισμοί δημόσιας υγείας έχουν προειδοποιηθεί για τις μεταβαλλόμενες συνήθειες των εφήβων αγοριών που ασχολούνται με τον τζόγο στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Η προειδοποίηση προέρχεται από τον συλλογικό ερευνητικό φορέα ESPAD – το Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα για τη Χρήση Αλκοόλ και Άλλων Ουσιών από Μαθητές – το οποίο δημοσίευσε την Έκθεση 2024 με τίτλο «Χρήση ουσιών και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου μεταξύ μαθητών στην Ε.Ε.»

Η έκθεση του 2024 αποτελεί το όγδοο κύμα ερευνών του ESPAD από το 1995, καλύπτοντας 37 ευρωπαϊκές χώρες και συγκεντρώνοντας απαντήσεις από πάνω από 113.000 μαθητές ηλικίας 15–16 ετών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εναρμονισμένη συλλογή δεδομένων σχετικά με τη χρήση ουσιών και τις επικίνδυνες συμπεριφορές των νέων στην Ευρώπη.

Ο σκοπός της μελέτης ESPAD είναι η συλλογή συγκρίσιμων και τυποποιημένων δεδομένων για την ανάλυση τάσεων στη χρήση αλκοόλ, καπνού/ηλεκτρονικού τσιγάρου, παράνομων ναρκωτικών, φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή, χρήσης κοινωνικών δικτύων, ηλεκτρονικού παιχνιδιού και τζόγου.

Τα ευρήματα στοχεύουν να βοηθήσουν τις δημόσιες αρχές, τους οργανισμούς υγείας και τους εκπαιδευτικούς φορείς να σχεδιάσουν τεκμηριωμένες στρατηγικές πρόληψης ψυχικής υγείας και εθισμών.

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν να μην γίνονται απλουστευμένες συγκρίσεις μεταξύ χωρών, καθώς κάθε κράτος έχει διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα, επίπεδα κοινωνικής ανισότητας, πολιτισμικούς κανόνες και μεθόδους συλλογής δεδομένων.

Τα τυχερά παιχνίδια ως αναδυόμενος κίνδυνος

Η έκθεση του 2024 δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο φαινόμενο του τζόγου μεταξύ εφήβων, ειδικά αγοριών, παρουσιάζοντάς τον ως αυξανόμενο συμπεριφορικό κίνδυνο που πλέον χρήζει προσοχής ισάξιας με εκείνη των παραδοσιακών εξαρτήσεων από ουσίες.

Στις 37 χώρες που συμμετείχαν, το 23% των μαθητών δήλωσε ότι έχει παίξει τυχερά παιχνίδια με χρήματα τους τελευταίους 12 μήνες, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων — 30% των αγοριών έναντι 13% των κοριτσιών.

Αν και ο τζόγος παραμένει λιγότερο διαδεδομένος από το αλκοόλ ή τον καπνό, πλησιάζει επίπεδα συμμετοχής παρόμοια με αυτά της κάνναβης ή του ατμίσματος.

Ωστόσο, το βάθος εμπλοκής και ο κίνδυνος βλάβης είναι υψηλότερα στον τζόγο απ’ ό,τι σε άλλες συμπεριφορές.

Μεταξύ όσων συμμετέχουν σε τυχερά παιχνίδια, περίπου 5% των μαθητών πληρούν τα κριτήρια προβληματικού ή υπερβολικού τζόγου, σύμφωνα με το εργαλείο αξιολόγησης Lie/Bet. Τα αγόρια αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων υψηλού κινδύνου — σε ορισμένες χώρες φτάνουν έως και το 9% των μαθητών.

Ο τζόγος σε σύγκριση με άλλους κινδύνους

Ενώ το αλκοόλ παραμένει η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ουσία στους Ευρωπαίους εφήβους (73% αναφέρουν χρήση έστω μία φορά), και το άτμισμα έχει ξεπεράσει το παραδοσιακό κάπνισμα (44% έναντι 32%), ο τζόγος θεωρείται ολοένα και περισσότερο μια εξάρτηση της ψηφιακής εποχής.

Σε αντίθεση με τις ουσίες, ο τζόγος συχνά διαφεύγει της έγκαιρης ανίχνευσης και διευκολύνεται από τη χρήση smartphone, τα διαδικτυακά παιχνίδια και τις μη ρυθμιζόμενες πλατφόρμες στοιχηματισμού.

Το 5% των μαθητών με προβληματικό τζόγο τοποθετείται ανάμεσα στη χρήση κάνναβης υψηλού κινδύνου (περίπου 6%) και στις πιο σοβαρές διαταραχές που σχετίζονται με ουσίες, γεγονός που δείχνει ότι ο τζόγος πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα στις πολιτικές πρόληψης των κινδύνων για τους νέους.

Που είναι τα τυχερά παιχνίδια πιο διαδεδομένα;

Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εφηβικού τζόγου είναι:

• Ιταλία – 45%
• Ισλανδία – 41%
• Ελλάδα – 36%
• Λιθουανία και Κύπρος – περίπου 35% και άνω

Στις χώρες αυτές, ο επίγειος τζόγος παραμένει διαδεδομένος, αλλά ο διαδικτυακός και κινητός τζόγος αυξάνεται ραγδαία, ιδιαίτερα μεταξύ αγοριών σε αστικά κέντρα.

Τα ευρήματα της έκθεσης ESPAD 2024 αναδείχθηκαν από τους ελληνικούς φορείς δημόσιας υγείας ως καθοριστικός παράγοντας που οδήγησε την κυβέρνηση στην εκκίνηση εθνικής εκστρατείας ενημέρωσης για τις βλάβες του εφηβικού τζόγου, στο πλαίσιο μιας νέας δημόσιας στρατηγικής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του τζόγου σε όλες τις ηλικίες.

Η εκστρατεία θα επικεντρωθεί στην ενημέρωση στα σχολεία, στην ψηφιακή ευαισθητοποίηση και στην καθοδήγηση γονέων, με σταδιακή εφαρμογή έως το 2025.

Στην Ιταλία, τα ευρήματα συμπίπτουν με τη συνολική μεταρρύθμιση του ρυθμιστικού πλαισίου του τζόγου. Το επερχόμενο Διάταγμα Αναδιοργάνωσης του Τζόγου θα θεσπίσει ειδικούς νόμους και προστασίες για ανηλίκους, οι οποίες θα αποτελούν προϋπόθεση αδειοδότησης για όλους τους παρόχους.

Το προσχέδιο περιλαμβάνει αυστηρότερους ελέγχους ταυτότητας, απαγόρευση καταστημάτων τζόγου κοντά σε σχολεία και ενισχυμένες ποινές για παραβάσεις που αφορούν ανηλίκους.

Το διάταγμα αναμένεται να οριστικοποιηθεί και να τεθεί σε ισχύ έως τις αρχές του 2026, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή στην ιταλική προσέγγιση για την προστασία των εφήβων από τον τζόγο.

Πού ο τζόγος είναι χαμηλότερος

Αντίθετα, χώρες όπως η Γεωργία (9,5%), η Σουηδία, η Ισλανδία και η Νορβηγία (κάτω από 15%) εμφανίζουν τα χαμηλότερα ποσοστά εφηβικού τζόγου, χάρη σε αυστηρότερη ρύθμιση, ισχυρότερες πολιτικές προστασίας νέων και εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού.

Οι χώρες αυτές αναφέρουν επίσης χαμηλότερα ποσοστά προβληματικού τζόγου, με λιγότερο από 5% των εφήβων παικτών να εμφανίζουν επικίνδυνη συμπεριφορά.

Οι θολές γραμμές μεταξύ παιχνιδιού και τζόγου

Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα ευρήματα της έκθεσης είναι η αλλαγή στη μορφή του τζόγου μεταξύ εφήβων και ο τρόπος που αυτή επηρεάζει τη γενικότερη συμμετοχή και αντίληψη των δραστηριοτήτων αυτών.

Για παράδειγμα, οι διαδικτυακές πλατφόρμες τζόγου και οι εφαρμογές στοιχηματισμού μέσω κινητού είναι πλέον πιο δημοφιλείς στα αγόρια από τις παραδοσιακές μορφές.

Το ESPAD αναφέρει ότι περίπου 65% των μαθητών που παίζουν τυχερά παιχνίδια το κάνουν πλέον διαδικτυακά, είτε αποκλειστικά είτε σε συνδυασμό με φυσικούς χώρους τζόγου.

Ωστόσο, οι διαχωριστικές γραμμές αρχίζουν να θολώνουν, καθώς οι έφηβοι συμμετέχουν ολοένα και περισσότερο σε κοινωνικά παιχνίδια ή «loot boxes» σε βιντεοπαιχνίδια, τα οποία περιέχουν μηχανισμούς ανταμοιβής παρόμοιους με τον τζόγο – ένα φαινόμενο που εξετάζεται πλέον από πολλές χώρες της Ε.Ε.

Η τάση αυτή προκαλεί επείγουσες ανησυχίες για τις ρυθμιστικές αρχές και τους εκπαιδευτικούς, καθώς ο τζόγος είναι πλέον ενσωματωμένος στα ψηφιακά οικοσυστήματα ψυχαγωγίας, όπου η επίβλεψη είναι ελάχιστη και η έκθεση ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία.